De tijdelijke spierzwakten zijn een groep van zeldzame erfelijke aandoeningen die tijdelijke episodes van spierzwakte of spierverlamming geven. Periodieke Verlamming komt voor in alle rassen en bij beide geslachten. Sommige patiënten hebben hun eerste aanval binnen enkele minuten na hun geboorte, maar anderen hebben pas symptomen vanaf hun 60e levensjaar. Aanvallen kunnen slechts enkele ogenblikken duren of kunnen dagen duren, afhankelijk van het type periodieke verlamming bij de persoon. Sommige vormen van periodieke verlamming geven spierstijfheid of starheid als onderdeel van de aanvallen. Sommige vormen omvatten een continue spierzwakte die zelfs een periode van vele jaren kan duren.

Hoe krijg je tijdelijke spierzwakte?

Periodieke verlamming wordt veroorzaakt door mutaties in de genen die de ontwikkeling en functie van bepaalde ionenkanalen in het spiermembraan regelen. Ionkanalen zijn openingen in de spiercel membraan en fungeren als toegangspoort voor het transport van ionen in en uit de cel. De meeste gevallen van periodieke verlamming worden geërfd, maar uit de familiegeschiedenis hoeft het niet altijd duidelijk te zijn. Eén van de ouders kan drager zijn van het gemuteerde gen, zonder dat hij/zij deze symptomen heeft. Ongeveer de helft van de vrouwen en een kleiner aantal mannen die de gen mutatie hebben, hebben geen symptomen, of hebben zulke milde symptomen dat zij nooit worden gediagnosticeerd als periodieke verlamming. Deze mensen kunnen nog steeds het gen aan hun kinderen doorgeven. Elk kind van een ouder met de genmutatie heeft 50% kans dit gendefect te erven. Er zijn op dit moment geen prenatale testen beschikbaar en het is onmogelijk met zekerheid te voorspellen of een kind het gen zal erven.

Wat bepaalt welke soort tijdelijke spierzwakte ik heb?

Het ionkanaal dat wordt beïnvloed bepaalt het type van periodieke verlamming. Tot nu toe zijn er ongeveer 30 verschillende mutaties geïdentificeerd, waarbij natrium-, calcium- of kaliumkanalen betrokken zijn. Veel DNA-onderzoek is al beschikbaar, maar geeft niet altijd een uitslag die gebruikt kan worden voor de diagnose. Ten minste 20% van de gediagnosticeerde patiënten hebben mutaties die nog niet zijn geïdentificeerd. Een negatieve DNA-test sluit niet uit dat er een diagnose van periodieke verlamming vastgesteld kan worden.

Hoe veroorzaakt de gen mutatie tijdelijke spierzwakte?

De bewegingen van natrium- en kaliumionen van de ene kant van de spier membraan naar de andere kant veroorzaakt een elektrische stroom. Om de spieren goed te laten werken moeten deze ionen in de juiste verhouding binnen en buiten de cel zijn. In periodieke verlamming kunnen  de ionenkanalen de stroom van ionen niet goed reguleren waardoor kalium in het bloed fluctueert. De verhoudingen van natrium en kalium binnen en buiten de cel raken uit balans. De spier reageert minder goed als deze moet bewegen, dat wordt gevoeld als zwakte. Als de onbalans te groot wordt zal de spier stoppen met werken, hij wordt dus verlamd.

Hoeveel soorten van tijdelijke spierzwakten zijn er?

De tijdelijke spierzwakten bevatten Hypokalemisch PV, Thyrotoxische PV, Hyperkalemische PV, Paramyotonia Congenita von Eulenburg, de Kalium Verergerde Myotonia’s en het Andersen-Tawil Syndroom.

Hypokalemic Periodieke Verlamming

De periodieke verlamming zijn verdeeld in types en wordt bepaald door hoe de patiënt reageert op kalium. In de meest voorkomende vorm worden patiënten zwak of verlamd na het eten van voedsel of door gebeurtenissen die het kaliumgehalte in het bloed te verlagen. De spierkracht verbetert wanneer de patiënt kalium toegediend krijgt .Deze vorm wordt Hypokalemische Periodieke Verlamming (HypoKPV) genoemd . Aanvallen duren van uren tot dagen, en variëren van milde tot ernstige verlamming.

Thyrotoxische Periodieke Verlamming

Het tweede type HypoKPV is geassocieerd met een overactieve schildklier. Dit type HypoKPV heet thyrotoxische HypoKPV (TPV). Het komt veel meer voor bij mannen dan bij vrouwen (een verhouding van 6-1) en voornamelijk bij Aziatische mensen, maar komt voor bij mensen van alle rassen en van beide geslachten. Als artsen aangeven dat periodieke verlamming alleen te vinden is in Aziatische mannen, dan wordt dit type van periodieke verlamming bedoeld. Het is niet duidelijk wat het genetische component is in Thyrotoxische Periodieke Verlamming, maar onlangs is een kaliumkanaal-gen mutatie ontdekt bij sommige patiënten met TPP.

Hyperkalemische Periodieke Verlamming

Patiënten met Hyperkalemische PV (HyperKPV) ontwikkelen een verlamming of zwakte (en soms spierstijfheid), wanneer ze kalium-rijk voedsel eten . Dit wordt ook wel ‘kalium gevoelige’ periodieke verlamming genoemd. Dit wordt meestal aangeduid met Hyperkalemische Periodieke Verlamming omdat kaliumgehalte bij de meeste patiënten ‘stijgt’ tijdens de aanvallen. HyperKPV wordt veroorzaakt door een mutatie in het natriumkanaal.

Normokalemische Periodieke Verlamming

Er is een variant van HyperKPV, genaamd Normokalemische Periodieke Verlamming. Mensen met een NormoKPV hebben geen of weinig verandering in hun kaliumgehalte tijdens zwakheid, maar de meeste patienten worden zwakker wanneer ze kalium toegediend krijgen. Genetische studies tonen aan dat NormoKPV wordt veroorzaakt door een mutatie in hetzelfde natriumkanaal als bij HyperKPV. De meeste artsen beschouwen NormoKPV en HyperKPV als varianten van dezelfde aandoening.

Paramyotonia Congenita

Paramyotonia Congenita von Eulenburg (PMC) is een vorm van periodieke verlamming die spierstijfheid of starheid en spierzwakte geeft als reactie op kou of door spieractiviteit. PMC komt voor als kalium-gevoelige en hypokalemische vorm, maar wordt veroorzaakt door een mutatie in het natriumkanaal. Het kan andere vormen van Periodieke Verlamming voorafgaan of het kan als effect zelf optreden. Het lijkt het vaakst voor te komen in combinatie met Hyperkalemische Periodieke Verlamming.

Kalium Verergerde Myotonia

De Kalium Verergerde Myotonia (PAM) is een vorm waarin de kaliumopname een aanval van spierstijfheid veroorzaakt. Deze spierstijheden omvatten

• Myotonia fluctuans, die korte aanvallen van wisselende ernst van milde spierstijfheid veroorzaakt door bijvoorbeeld spieroefening,
• Myotonia permanens, die een ernstige en voortdurende spierstijfheid geeft welke erger wordt door het eten van kalium-rijk voedsel en door lichaamsbeweging
• Acetazolamide-responsieve Myotonia Congenita dat pijnlijke myotonie geeft. De spieren blijken goed ontwikkeld te zijn bij in Acetazolamide-responsieve Myotonia Congenita.
  PAM geeft meestal geen spierzwakte.

Andersen-Tawil Syndroom

In Andersen-Tawil Syndroom (ATS) zijn de kalium verschuivingen tijdens de aanvallen van verlamming inconsistent  met de traditionele classificaties van Hypokalemic Periodieke Verlamming of Hyperkalemic Periodieke Verlamming. Deze aandoeningen kunnen daarom niet vergeleken worden. Patiënten kunnen ook algehele zwakte ondervinden tussen de aanvallen door. Daarnaast ervaren ATS patiënten onregelmatige hartritmes, waaronder een verlengd QT-interval. Sommige patienten hebben typische zichtbare uiterlijke kenmerken:

• korte(re) handen,
• clinodactyly (een innerlijke kromming van de 5e vingers),
• scoliose,
• wijd uit elkaar geplaatste ogen,
• laag-geplaatste oren,
• een breed voorhoofd
• een kleine kaak veel voor.

Deze symptomen kunnen afwezig zijn of heel subtiel aanwezig zijn. Andere familieleden kunnen deze verschijnselen ook hebben zonder de verlamming te ervaren. Andersen-Tawil syndroom wordt overgeërfd op een autosomaal dominant patroon. ATS mutaties zijn tot dusver op het kaliumkanaal geïdentificeerd .